07.02.2021

Tijdens de opbouwdagen van een beurs, maar vooral ook vlak nadat deze is afgelopen ben ik regelmatig aanwezig op de beursvloer.

Vooral tijdens de opbouw - dus nog voordat de beurs is begonnen - heerst er vaak een lekkere sfeer. Er wordt volop gewerkt, gebouwd, getimmerd en geverfd om kleine en grote beursstands goed en op tijd op te leveren. Ik vind het prachtig om te zien hoe onze en andere standbouwers de kale beurshal weten om te toveren in een bruisende beurs met prachtige beursstands.

Maar rondlopend in de hectiek van zo'n opbouw ervaar je ook de mindere kanten van standbouw. Want in de gangpaden is het meestal een ontzettende rommel.

Zeker tegen het einde van de opbouw, breek je je nek over grote hoeveelheden plastic, hout, pallets, halflege emmers verf en plamuur, kunststof plaatmaterialen en allerhande andere soorten afval. En bubbelfolie natuurlijk. Héél véél bubbelfolie.

Als het gaat over groene, duurzame of volledig circulaire standbouw zijn er ook in de beursbranche nog heel wat stappen te maken.

Duurzame standbouw begint met de herbruikbaarheid van materialen

Beursstands kunnen uit heel veel materialen worden opgebouwd. De meest gebruikte materialen zijn aluminium en hout in combinatie met printmaterialen op kunststof, doek of hout. Grofweg kun je stands verdelen in 2 soorten:

• Houtbouw stands. Deze zijn, zoals de naam al doet vermoeden, grotendeel opgebouwd uit houten wanden, plaatmaterialen en op maat gemaakte en gezaagde elementen en onderdelen.

• Modulaire stands. Deze zijn meestal opgebouwd uit aluminium frames (kaders) waarmee het geraamte en de constructie van de stand wordt gebouwd. Daarna worden de frames afgewerkt met bedrukte stoffen (doeken) of panelen.

Zonder een expert te zijn op het gebied van duurzaamheid denk ik dat ik er niet ver naast zit als ik zeg dat duurzaamheid vooral te maken heeft met herbruikbaarheid. Materialen die hergebruikt kunnen worden zijn per definitie duurzamer dan materialen die voor slechts één beurs of event worden ingezet.

Nou kunnen alle beursstands, ongeacht het type en de materialen waar ze van gemaakt zijn, worden hergebruikt.

Althans in theorie.

Want wat je in de praktijk ziet is dat er vooral bij houtbouwstands veel afval ontstaat. En ook de herbruikbaarheid van dergelijke stands is niet altijd zo eenvoudig en/of economisch. Waardoor bij op maat gemaakte houtbouwstands na de beurs heel veel delen in de afval container belanden.

Amerikanen noemen houtbouw stands ("custom standbuilding" noemen zij dat) dan ook wel "build & burn" stands. Stands voor eenmalig gebruik dus.

Toch hoeft dat niet. Want ook houtbouwstands kunnen zoals ik al zei meestal best hergebruikt worden. Echter is dit vaak niet economisch. Want de houten platen en panelen zijn groot en zwaar, en de prijs van de productie van zo'n stand zit 'm vooral zit in de het aantal arbeidsuren, en minder in de materiaalkosten. En daardoor wordt het voor de standbouwer, en dus voor de klant/exposant vaak te duur om deze weer netjes af te breken, goed beschermd in te pakken, te vervoeren en op te slaan.

Dit nog los van het feit dat opslaan alleen zin heeft als je zeker weet dat je de materialen weer opnieuw gaat gebruiken. En bij (houten) standmaterialen en onderdelen die voor een specifiek standontwerp op maat zijn gemaakt is dat maar zeer de vraag.

Om die redenen worden vooral bij houtbouw stands (te)veel materialen maar 1x gebruikt. Daarbovenop kun je dan nog de discussie voeren in hoeverre hout op zich een milieuvriendelijk materiaal is. Het gebruik van hout met een FCS keurmerk is in ieder geval een eerste vereiste lijkt me.

Houwbouw standbouw hoeft in vergelijking met modulaire standbouw dus niet minder duurzaam te zijn, maar in de praktijk is dit meestal wel het geval.

Wat kunnen we doen om standbouw en beursstands groener, duurzamer en meer circulair te maken?

Herbruikbaarheid van materialen is dus de belangrijkste factor als het gaat om duurzame of circulaire standbouw. Het produceren van minder afval is denk ik een goede tweede. Daarnaast zijn er nog een aantal andere zaken die spelen in het vergroenen van standbouw en beursstands.

Dus om maar met de belangrijkste factor te beginnen, hoe kunnen we standmaterialen en beursmaterialen vaker hergebruiken?

Zoals hierboven beschreven is er een groot verschil tussen houtbouwstands en modulaire beursstands. Deze laatste bestaan uit aluminium frames die tientallen, zo niet honderden keren opnieuw gebruikt kunnen worden. Daarmee is in ieder geval de constructie van de stand herbruikbaar, iets wat bij houtbouwstands vaak niet het geval is. In het gunstigste geval kunnen ze slechts een beperkt aantal keren (economisch) opnieuw worden gebruikt.

De toekomst van standbouw?

Liefhebbers en standbouwers van traditionele houtbouw standsbouw zullen het niet zo graag horen. Maar ik ben ervan overtuigd dat de toekomst van standbouw toch echt ligt bij modulaire standbouw. In de eerste plaats door de herbruikbaarheid en ecologische footprint ervan. Maar ook door de meestal lagere prijzen en de steeds korter worden opbouwtijden die beurslocaties en organisatoren hanteren. Het steeds schaarser worden van ambachtsmannen en vrouwen zoals bijvoorbeeld timmermannen en schilders die nodig zijn voor de productie van op maat gemaakte houtbouwstands versnelt dit proces nóg verder. In Amerika is > 90% van de beursstands op "trade shows" al modulair gebouwd.

Wil je als exposant om wat voor reden dan ook toch kiezen voor een houtbouw stand of voor een stand waar veel op maat gemaakte elementen in zijn verwerkt? Bijvoorbeeld omdat je maximaal creatieve vrijheid wilt hebben in het standdesign? Gebruik deze stand of elementen dan op meerdere beurzen. Zodat ze niet na één beurs al in de container belanden.

Ook als de stand of de onderdelen gemaakt zijn van op zich milieuvriendelijke materialen en goed recyclebare grondstoffen is de ecologische footprint per beurs of event ervan vele malen groter dan bij hergebruik ervan.

Verpakkingsmaterialen en transport

Stands en beursmaterialen moeten natuurlijk worden vervoerd naar de beurslocatie. Volume en gewicht hebben daarbij invloed op de CO2 uitstoot. Hoe groter en zwaarder de stand of standmaterialen, hoe groter de (vracht)auto die nodig is voor het transport. Maar ook de transportmiddelen zelf spelen daarbij een grote rol. Transportbussen en vrachtauto's worden weliswaar steeds minder vervuilend, schoon zijn ze niet. Electrische bussen en vrachtauto's, en wellicht ook auto's aangedreven door nieuwe en schone technologieën, zullen de komende jaren auto's met (fossiele) verbrandingsmotoren langzaam maar zeker gaan vervangen.

Zoals ik dit artikel al begon struikel je voor de opening van de beurs over de grote hoeveelheden verpakkingsmaterialen die achterblijven. Oplossingen of alternatieven daarvoor zijn niet altijd even eenvoudig te vinden. Materialen moeten immers vervoerd worden en onbeschadigd aankomen. Bubbelfolie of stretchfolie is goedkoop en gemakkelijk in het gebruik. Maar erg milieuvriendelijk is het niet. En het zorgt voor grote hoeveelheden afval.

In sommige gevallen kunnen echter heel goed herbruikbare verpakkingskleden of verhuisdekens gebruikt worden, zeker grotere elementen en onderdelen. Dergelijke dekens beschermen goed en zijn vele tientallen keren te gebruiken. Maar ook voor kleinere verpakkingen moeten we op zoek naar milieuvriendelijker en of herbruikbare alternatieven.

Overige factoren

Bij de beursstands zelf is de grootste winst te behalen in de strijd om duurzame en circulaire standbouw. Daarnaast spelen ook factoren een rol. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het vervoer van de stand bemanning met de auto, trein of het vliegtuig. Of aan de catering op de stand. Maar ook aan klimaat neutrale huisvesting, afvalscheiding en een duurzaam wagenpark bijvoorbeeld.

Ook CO2 compensatie voor deelnemen aan beurzen is in principe mogelijk. Bijvoorbeeld d.m.v. het aanplanten van nieuwe bomen. De standbouw op zich wordt er natuurlijk niet duurzamer door, maar de ecologische footprint kun je op die manier wel verkleinen of zelfs volledig compenseren. Vergelijk het maar met vliegen; tegen een meerprijs kun je als reiziger een CO2 reductie of compensatie kopen. De vraag is echter wel in hoeverre exposanten bereid zijn de kosten daarvan (deels) op zich te nemen.

Conclusie

Ook in de standbouw zullen we ervoor moeten zorgen dat de ecologische footprint van exposeren en het bouwen van beursstands steeds kleiner wordt. Zowel standbouwers als exposanten als kunnen daar samen een bijdrage aan leveren. Maar ook beursorganisatoren en beurslocaties denken steeds vaker aan wat zij kunnen doen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het tapijt dat op beurzen wordt gelegd, ene van de grootste afvalbronnen. Jaarlijks wordt wereldwijd naar schatting meer dan 100 miljoen m² gelegd en afgevoerd.

Meer hergebruiken en minder afval produceren zijn daarbij de belangrijkste uitdagingen.

Het is heel gemakkelijk om te roepen dat we bij ISYFAIR supergoed en milieuvriendelijk bezig zijn. Want onze standbouw is immers modulair en onze standbouw systemen en frames worden elk jaar opnieuw tientallen keren gebruikt voor vele klanten en stands.

Michel Rijnberg - ISYFAIR
Beursmarketing - en standbouwspecialist, auteur van "Scoren met je beursdeelname"